این مساله، زمانی مهم‌تر می‌شود که بدانیم بر خلاف دانش‌آموزان، سایر داوطلبان پشت کنکوری، از وقت و زمان بیشتری برای برنامه‌ریزی و مطالعه دروس خود برخوردارند.
مساله مطالعه برای کنکور، همزمان با مدرسه، آن قدر مهم است که بعضی از دانش‌آموزان که عملکرد ضعیف‌تری دارند، چنان این مساله را برای خود بزرگ و بغرنج می‌کنند که روحیه خود را از دست داده و دیگر نمی‌توانند آن گونه که باید برای کنکور مطالعه کنند. با توجه به آنچه گفته شد، در این مقاله تصمیم گرفته‌ایم با شما درباره نحوه مطالعه دانش‌آموزان، همزمان با مدرسه صحبت کنیم. کارهایی که شما عزیزان باید برای یک مطالعه خوب و مفید انجام دهید شامل موارد زیر می‌شود:
1- برنامه ریزی صحیح
یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین عوامل پیشرفت یا شکست در کنکور، برنامه‌ریزی است. ما بارها و بارها درباره اهمیت برنامه‌ریزی برای داوطلبان (حتی در انجام کارهای روزمره) صحبت کرده‌ایم. اهمیت برنامه‌ریزی برای دانش‌آموزان نیز همچون سایر داوطلبان بر کسی پوشیده نیست. شما دانش‌آموز عزیز کنکوری باید تلاش کنید تا یک برنامه صحیح و اصولی برای خود تنظیم نموده و طبق همان برنامه پیش بروید. به خاطر داشته باشید که اگر واقعاً به برنامه خود عمل کنید، حتماً نتیجه بسیار خوبی خواهید گرفت.
برای داشتن یک برنامه خوب کنکوری، چون شما عزیزان به مدرسه می‌روید و بخشی از وقت خود را در آنجا می‌گذرانید، باید به مدت زمان برنامه درسی خود که صرف مطالعه و آماده کردن تکالیف و درس‌هایتان می‌شود و زمان رفت و آمد به مدرسه یا کلاس‌های تقویتی و... توجه کنید. شما باید یک برنامه‌ریزی هفتگی داشته باشید و در این برنامه به ساعات مدرسه و نیز اوقاتی که باید هر روز برای تکالیف خود اختصاص دهید، توجه کنید؛ مثلاً اگر دانش‌آموز رشته ریاضی هستید و روزهای سه شنبه فیزیک دارید، مدت دو ساعت را برای انجام تکالیف و مطالعه درس‌های داده شده اختصاص دهید. به خاطر داشته باشید که مطالعه و آمادگی در دروس امسال، اهمیت زیادی برای کنکور شما نیز دارد؛ زیرا شما با مطالعه خوب و آمادگی کامل در این دروس، می‌توانید به تست‌های کنکور هم بخوبی پاسخ دهید.
نکته دیگری که شما عزیزان در برنامه‌ریزی باید در نظر بگیرید این است که حتماً به توان و انرژی خود نیز توجه کنید. یک برنامه‌ریزی خوب آن است که مبتنی بر واقعیات باشد؛ مثلاً چون دانش‌آموز هستید و فکر می‌کنید که باید ساعات بیشتری مطالعه کنید، از وقت استراحت و خواب خود نزنید. انجام این کار، علاوه بر اینکه باعث خستگی شما می‌شود، موجب می‌شود که کم کم از برنامه‌تان عقب مانده و دچار ناراحتی و استرس شوید.
2- تلاش و پشتکار و انگیزه قوی شخصی
هر ساله در کنکور، عده‌ای از دانش‌آموزان، موفق به کسب رتبه‌های عالی می‌شوند؛ پس رسیدن به این رتبه‌ها برای شما هم حتماً غیر ممکن نیست و شما هم می‌توانید نتیجه و رتبه خوبی را در آزمون سراسری به دست بیاورید؛ اما لازمه کسب این نتیجه خوب، آن است که انگیزه و پشتکار و تلاش زیادی داشته باشید. حتماً هر روز و قبل از مدرسه رفتن یا مطالعه، به خود بگویید که موفق خواهید شد. مطمین باشید که پیروز می‌شوید و بزودی موفقیت خود را جشن خواهید گرفت؛ سپس در طول روز و بدون فکر کردن به مسایل منفی، فقط با پشتکار و تلاش و انگیزه قوی درس بخوانید. یادتان باشد که اگر انگیزه و پشتکار داشته باشید، به اندازه داوطلبان پشت کنکور و حتی بیش از آنها می‌توانید درس خوانده و موفق شوید.
3- نظم در امور
یکی از مشکلاتی که برخی از دانش‌آموزان کنکوری با آن مواجه هستند، این است که به دلیل رفتن به مدرسه، انجام تکالیف روزانه و ... نمی‌توانند خوب درس بخوانند؛ به عبارت دیگر، کنترل اوضاع برنامه درسی و وقت خود را از دست می‌دهند. شما عزیزان براحتی می‌توانید بر این مشکل غلبه کنید، و چاره این کار هم همان برقراری نظم در کارهایتان است. سعی کنید که خود را به داشتن برنامه و نظم خاص در انجام تکالیف روزمره، مثل رفتن به مدرسه، مطالعه دروس، خواب و استراحت، مقید کنید؛ به این ترتیب با برقراری نظم، جلوی هدر رفتن بخش زیادی از وقت شما گرفته خواهد شد.
4- حمایت و پشتیبانی خانواده
خانواده، نقش بسیار مهمی در حمایت و پشتیبانی از کنکوری‌ها دارد. اعضای خانواده، بخصوص والدین، می‌توانند با راهنمایی‌های درست و اصولی خود، نقش مهمی در هدایت تحصیلی و آمادگی داوطلب داشته باشند. برای اینکه این موضوع تحقق یابد، یک سوی جریان رابطه، شما دانش‌آموزان عزیز هستید. سعی کنید هر وقت که با مشکلی مواجه می‌شوید، نیاز به آرامش یا هم فکری دارید یا احساس می‌کنید که مساله‌ای در امور درسی (بخصوص کنکور) ذهن شما را به هم ریخته است، آن را با خانواده خود در میان بگذارید. اگر حتی پدر و مادرتان نتوانند بنا به دلایل مختلفی، مثل کم سواد یا بی‌سواد بودن یا داشتن مشغله زیاد، شما را دریابند، با خواهر و یا برادر خود، مشکلتان را در میان بگذارید. گاهی حتی اگر آن ها هم نتوانند کاری برای شما انجام دهند، همان صحبت کردن از مشکل هم باعث می‌شود تا شما احساس راحتی و آرامش کنید.
5- با خودتان رقابت کنید
چون شما عزیزان هر روز با همکلاسی‌ها و هم دبیرستانی‌های خود در ارتباط هستید، ممکن است که بحث از کنکور، بیشتر از حد معمول در صحبت‌های روزمره شما وارد شود. این بحث‌ها هم می‌تواند مثبت و هم می‌تواند منفی باشد. جنبه مثبت آن بحث‌ها این است که می‌توانید در مدرسه یا حتی وقتی که در خانه هستید، به شکل تلفنی یا حضوری، با هم کلاسی‌های خود به مطالعه و رفع اشکال بپردازید. جنبه منفی آن بحث‌ها هم این است که ممکن است در این ارتباط‌ها افکار منفی یا گزارش‌های غلط و استرس برانگیزی از کنکور، میزان مطالعه بقیه داوطلبان، اطلاعات آن ها، رتبه سال های قبل و ... رد و بدل شود و تاثیر منفی بر ذهن شما عزیزان گذارد.
نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که سعی کنید به سخنان منفی یا استرس برانگیز همکلاسی‌های خودتان توجه نکنید. به این موضوع اهمیت ندهید که چه کسی، چقدر مطالعه داشته است و شما در مقایسه با آن فرد چگونه هستید. باید بدانید که اولاً سطح هر داوطلب در دروس مختلف با یکدیگر فرق می‌کند؛ مثلاً ممکن است نیاز باشد تا شما درس زیست‌شناسی را زیاد مطالعه کنید، اما همکلاسی‌تان این درس را بسیار کمتر از شما بخواند؛ از طرف دیگر، ممکن است که شما در دروس عمومی قوی باشید و بتوانید با یک مطالعه سطحی، درصد خوبی را در این دروس به دست آورید. در مجموع، برنامه‌ریزی داوطلبان هم با یکدیگر تفاوت دارد؛ مثلاً طبق برنامه‌ریزی، ممکن است که شما در فصل دوم شیمی دو بوده و همکلاسی شما در فصل چهارم این درس باشد؛ اما این موضوع به آن معنی نیست که شما نتوانید این درس را تا زمان برگزاری کنکور به پایان برسانید؛ پس برای اینکه روزهای مدرسه و آمادگی برای کنکور را بخوبی سپری کنید، اصلاً اهمیت ندهید که دیگران چقدر مطالعه کرده یا در چه سطحی هستند؛ بلکه با خودتان رقابت کنید و خودتان را نسبت به هفته، ماه قبل یا دانسته‌های قبلی‌تان، بسنجید و ارزیابی کنید.
6- اعتماد به نفس داشته باشید
بسیاری از دانش‌آموزان، از آنجایی که برعکس سایر داوطلبان پشت کنکوری، کنکور را برای اولین بار تجربه می‌کنند، نگران هستند و با کوچکترین موضوعی (مثلاً اشتباه زدن چند تست پیاپی یا ندانستن چند مطلب در یک درس) بلافاصله ناامید شده و احساس می‌کنند که در آزمون اصلی هم موفقیتی کسب نخواهند کرد.
در چنین شرایطی، مانند همه مدتی که می‌خواهید کنکور بدهید، داشتن اعتماد به نفس، یکی از مهم‌ترین و کلیدی ترین مسایل است. همه داوطلبان، حتماً باید به خاطر داشته باشند که نتیجه نهایی هر داوطلب، فقط و فقط بعد از کنکور مشخص می‌شود و نه قبل از آن و بر اساس حدس و گمان؛ پس با داشتن یک اعتماد به نفس قوی و بالا، به هدف خود فکر کنید و اجازه ندهید تا مشکلات کوچک یا سخنان ناامید و دلسرد کننده دیگران، بر روند آمادگی شما در کنکور تاثیر منفی گذارد و باعث شکست شما گردد.
7- کتاب درسی، مهم ترین مرجع کنکور
یکی از نگرانی‌هایی که بیشتر داوطلبان دانش‌آموز دارند، این است که در وقت کمتری که آنان نسبت به سایر داوطلبان پشت کنکوری دارند، نمی‌توانند کتاب‌های کمک درسی یا کتاب‌های تست زیادی را مطالعه کنند و به این خاطر احساس می‌کنند که از سایرین عقب خواهند ماند. باید اشاره کنیم که کتاب درسی، مهم‌ترین و اصلی‌ترین مرجع همه سؤالات کنکور است، و اگر شما عزیزان، این کتاب‌ها را بخوبی مطالعه کنید، براحتی می‌توانید به سؤالات آزمون سراسری پاسخ داده و رتبه خوبی را کسب کنید؛ پس نگران وقت کم برای مطالعه و مطالعه نکردن کتاب‌های کمک آموزشی نباشید و تمرکز خود را فقط روی کتاب‌های درسی خود بگذارید. ضمناً برای تست‌زنی هم به سراغ تست‌های آزمون سراسری بروید.
8- استفاده بهینه از کلاس درس
یکی از کارهای بسیار مهمی که شما دانش‌آموز داوطلب کنکور باید انجام دهید این است که در سر کلاس درس، همه حواس خود را روی درسی که معلم می‌دهد، متمرکز کنید. این موضوع، اهمیت زیادی دارد؛ زیرا، چه بخواهید و چه نخواهید، بخشی از وقت شما در کلاس درس می‌گذرد. در واقع شما مجبور هستید که در کلاس حضور داشته باشید؛ پس خوب به صحبت‌های معلم خود گوش دهید تا همه چیز را به خاطر بسپارید. شاید مطالبی که معلم شما می‌گوید باعث شود تا شما وقت کمتری را به مطالعه مجدد آن درس اختصاص دهید و از طرف دیگر به تست‌های آن بحث در کنکور بخوبی پاسخ دهید.
نکته دیگری که شما دانش‌آموزان عزیز باید به آن توجه داشته باشید، این است که علاوه بر تمرکز دقیق و کامل در کلاس درس، در حل مسایل و بحث‌ها فعال نیز باشید و با معلم خود همراهی کنید. انجام این کار باعث می‌شود تا بحث‌هایی که شما در آن شرکت می‌کنید، بیشتر در ذهنتان بماند و بخوبی در جلسه آزمون سراسری به خاطرتان آید.
9- مدیریت خوب دروس پیش دانشگاهی
شما مجبورید که بخشی از زمان خود را به مطالعه دروس پیش‌دانشگاهی اختصاص دهید. یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید انجام دهید این است که با توجه به وقت و زمان و نیز میزان دانسته‌ها و اطلاعاتتان و نیز نقاط ضعف و قوتتان در هر درس، زمان مشخصی را به دروس پیش‌دانشگاهی و سال‌های قبل اختصاص دهید. به یاد داشته باشید که فقط و فقط این شما هستید که با توجه به شرایط درسی خود تصمیم بگیرید که چه زمانی، صرف مطالعه چه درسی شود.
در هنگام مطالعه دروس پیش‌دانشگاهی، دقت کنید که هیچ مساله مهمی را از قلم نیندازید و به گونه‌ای درس بخوانید که مجبور نباشید همه مطالب را دوباره به طور کامل بخوانید؛ بلکه مطالعه‌‌تان به گونه‌ای باید باشد که شما در مرحله بعد، فقط مطالب مهم را مرور نمایید. برای انجام این کار، زیر موارد مهم را خط بکشید، مطالب را خلاصه‌نویسی کنید و حتی به جدول‌ها و اشکال هم خوب دقت کنید.
10- تفریح ممنوع
سال کنکور برای همه داوطلبان آزمون سراسری، از جمله دانش‌آموزان عزیز، سال مهمی است. اصلی‌ترین و مهم‌ترین کاری که باید در این سال صورت گیرد، تدوین یک برنامه‌ریزی خوب برای موفقیت در کنکور است. شما دانش‌آموزان، چون مجبور هستید که بخشی از وقت خود را نیز به مدرسه و انجام تکالیف اختصاص دهید، سعی کنید که از انجام تفریحات متعدد و صرف وقت برای پرداختن به کارهای غیر ضرور جلوگیری کنید. توجه داشته باشید که شما وقت زیادی برای تفریح دارید و امسال را که سال کنکور شماست، فقط باید صرف مطالعه و آمادگی برای شرکت در این آزمون کنید.
با این همه، حتماً وقتی را در برنامه درسی نیز برای استراحت خود در نظر بگیرید و توجه داشته باشید که مغز شما به دلیل کار فکری گسترده، نیاز به استراحت و آرامش دارد؛ در غیر این صورت، نمی‌تواند مطالب خوانده شده را مرتب در خاطر نگه دارد؛ پس مثل برخی از داوطلبان، افراطی عمل نکنید که فقط به مطالعه فکر می‌کنند و از خواب و استراحت خود می‌زنند؛ بلکه تعادل داشته باشید و همه نکات را با هم رعایت کنید؛ در ضمن، شما عزیزان می‌توانید وقت کمی را هم به ورزش اختصاص دهید. ورزش می‌تواند توان ذهنی شما را برای یادگیری بالا برده و انرژی و نیروی جسمی شما را دو چندان نماید.
منبع: تبیان
مجتمع علامه بحرالعلوم